NGŨ KIM LÀ GÌ ? ỨNG DỤNG NGŨ KIM

Theo như Finefix tìm hiểu thì Ngũ kim có nguồn gốc xuất phát từ “Ngũ sắc chi kim” thuộc 5 vật liệu kim loại tương ứng với 5 màu sắc cơ bản. Tương tự như các màu có trong ngũ hành: Màu vàng, Màu trắng, Màu đỏ, Màu xanh và màu đen tương đương với Đồng, Sắt, Nhôm, Inox, Titanium.

Hiện nay, kim loại được ứng dụng rộng rãi, các sản phẩm của nó cũng đã có mặt khắp mọi nơi và tất nhiên chúng ta không cần quan tâm nghĩa chính xác của “Ngũ kim”. Chính vì vậy, chúng ta thường hiểu nôm na ngũ kim là các thứ kim loại chế tạo thành đồ dùng.

Có thể nói, dụng cụ ngũ kim dù ít hay nhiều vẫn luôn có mặt trong các xưởng sản xuất hay trong gia đình mỗi người, là sản phẩm hỗ trợ không thể thiếu, đặc biệt đối với người làm trong ngành nghề cơ khí.

Vật liệu Ngũ Kim thường là những vật có kích thước nhỏ không quá lớn tùy thuộc dụng cụ, chúng được thiết kế đa dạng chủng loại, kiểu dáng và chúng sẽ hoạt động khi được lắp vào các máy công cụ như máy tiện, máy phay, máy khoan, máy bào,… để thực hiện các chức năng gia công chuyên dụng trong cơ khí như tiện, phay, khoan, doa, bào, taro,… giúp tạo và hoàn thiện các chi tiết, đáp ứng cho việc lắp ráp, chế tạo hoặc sửa chữa máy móc, thiết bị.

Nhóm dụng cụ ngũ kim bao gồm:

Đồ ngũ kim: Khóa cửa, chốt cài, tay nắm cửa sổ và cửa ra vào, đinh ốc, chốt, cài,...
Dụng cụ cầm tay:
+ Dụng cụ cầm tay cơ bản: Kìm, Búa, cưa, tua vít,…

+ Dụng cụ cầm tay chuyên dụng: cảo, taro, dụng cụ cách điện 1000v,…

Dụng cụ có liên quan khác: thiết bị xây dựng, khớp nối, ống dẫn,…

Một số dụng cụ “ngũ kim” được sử dụng phổ biến hiện nay:

1. Các loại dao phay

Dao phay là dụng cụ cắt gọt kim loại phổ biến dùng để cắt gọt các vật liệu như kim loại, nhựa, gỗ,.. Dao phay có nhiều loại khác nhau như dao phay cầu, dao phay đĩa, dao phay ngón hay dao phay nguyên khối,.. Dao phay thường có từ một đến nhiều lưỡi cắt, có loại dao phay có thể lắp thêm các mảnh dao hay còn gọi là mảnh insert,..

Dao phay có hình trụ bằng thép gió, được dùng để gia công các mặt phẳng được làm từ kim loại, hợp kim, thép gió HSS,.. có loại được phủ một lớp phủ đặt biệt để làm tăng độ bền của mũi.

 

2. Bu lông

Đây là một trong những sản phẩm cơ khí được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Chúng có dạng hình thanh trụ tròn, tiện ren, được thiết kế sao cho phù hợp với đai ốc và có thể dễ dàng tháo lắp hay hiệu chỉnh khi cần thiết.

Bu lông được sử dụng để lắp ráp, ghép nối, liên kết các chi tiết rời rạc thành một hệ thống khối, khung giàn hoàn chỉnh. Nguyên lý hoạt động của bu lông dựa trên sự ma sát giữa các vòng ren của bu lông và đai ốc, giúp kẹp chặt các chi tiết lại với nhau.

 

3. Long đền

Long đền, long đen, vòng đệm là tên gọi chung của chi tiết này, nó đóng vai trò trung gian giữa các đai ốc và thiết bị ghep nối trong mối ghép bằng bulong hoặc mối ghép bằng vít để khi siết chặt đai ốc không làm hỏng và ảnh hường bề mặt các chi tiết bị ghép.

 Long đen phẳng: là loại long đen có cấu tạo hình tròn dẹp khép kín.
 Long đen vênh: là loại long đen có cấu tạo hình tròn ( xoắn ốc), 2 đầu long đen gần như gác lên nhau chứ không khép kín như long đen phẳng.
Long đền chén: loại này có hình dáng như chiếc chén và có đục lỗ ở đáy.
 Long đền chống xoay: loại này có rãnh cở cạnh trong và ngoài giúp chống trơn trượt khi lắp ráp với bulong, đai ốc.
Ngoài ra, long đền cũng thường được phân loại dựa theo vật liệu chế tạo chúng, cụ thể là các loại sau đây: long đền inox, nhôm, cao su, răng cưa, long đền màu.

 

4. Ốc Vít

Vít gỗ

Những ốc vít này được sử dụng trong các ứng dụng làm đồ gỗ, và có nhiều loại và kích cỡ đầu khác nhau. Được làm bằng các sợi thô để có độ bám tốt khi xuyên qua gỗ.

 

Vít kim loại tấm

Những ốc vít này cũng có nhiều loại và kích cỡ đầu khác nhau và các sợi đầy đủ dọc theo chiều dài của vít hỗ trợ trong các ứng dụng liên quan đến kim loại tấm.

 

Vít tự khai thác

Có thể dùng trong cả ứng dụng về kim loại tấm, gỗ hoặc vách thạch cao. Những ốc vít này khoan vào vật liệu, tạo ra các lỗ riêng của chúng. Loại bỏ sự cần thiết phải khoan trước.

 

Vít lag

Một trong những ốc vít khó sử dụng nhất hiện nay. Được sử dụng để gắn các vật liệu nặng như gỗ với nhau. Chúng khác với vít gỗ, vít kim loại tấm và vít tự khai thác.

 

Vít MDF

Vít MDF hay còn gọi là vít ván sợi hay được dùng trong các ứng dụng như lắp ráp giá sách, chúng thường cứng hơn gỗ đặc và do đó rắc rối hơn khi đục lỗ, yêu cầu phải được khoan trước.

Vít máy

Được sử dụng để buộc và giữ vật liệu có lỗ khoan trước tại chỗ và được sử dụng trong các kết nối điện, dải thiết bị đầu cuối và vỏ động cơ.

 

Vít ván

Thường sử dụng với ván dăm, vít dùng để giữ các bảng mạch với mật độ khác nhau như thấp, trung, cao

 

Vít sàn

Được tạo thành từ các sợi thô và thân trơn giống như ốc vít gỗ. Được chế tạo để chống gỉ và ăn mòn. Hỗ trợ trong việc buộc chặt sàn và được sử dụng với sàn gỗ được xử lý áp lực.

 

Vít trí

Loại này không có đầu được sử dụng để đi tất cả các cách vào lỗ ren, có thể gắn kết các chi tiết, bộ phận mà không cần sử dụng đai ốc.

Ngoài những loại đã kể ở trên thì vẫn còn rất nhiều những ngũ kim khác như: Lục giác, đầu tuýp, thanh ren, tắc kê,... 

5. Mũi Taro

Mũi taro (hay lưỡi taro, dao taro) là dụng cụ cắt gọt được sử dụng để tạo ren bằng phương pháp taro ren. Mũi taro có thể tạo được cả ren ngoài và ren lỗ trong.

Mũi taro bao gồm các loại như sau:

Dựa vào phoi thì mũi taro được chia ra thành mũi taro cắt và mũi taro nén.

Mũi taro cắt tạo ren bằng cách cắt phôi vật liệu và tạo phoi như gia công cắt gọt thông thường, phoi sau khi tạo sẽ được đẩy ra ngoài lỗ.
Mũi taro nén tạo ren bằng cách dùng lực ép làm biến dạng vật liệu để tạo hình ren mà không tạo phoi.
Dựa vào cách sử dụng của mũi taro thì có mũi taro máy và mũi taro tay.

Mũi taro máy được dùng trên các máy gia công như máy phay, máy phay CNC, máy khoan taro, máy taro chuyên dụng.. gồm mũi taro rãnh xoắn và mũi taro rãnh thẳng (chỉ dùng gia công lỗ thông).
Mũi taro tay là loại được sử dụng thủ công bằng tay để taro ren. Trước đây mũi taro tay thường là 1 bộ gồm 3 cây là cây thô, cây bán tinh và cây tinh, tuy nhiên nhờ vào công nghệ vật liệu và cải tiến trong thiết kế mà mũi taro hiện tại chỉ cần 1 cây để thực hiện taro ren hoàn chỉnh.